BJZ gaat strijd aan tegen daders sexting! Een artikel hierover in Dagblad de Limburger van 17 november 2018
Je naaktfoto door iedereen te zien: hoe voelt dat nou?
Dagblad de Limburg, 17 november 2018.
Bureau Jeugdzorg Limburg gooit virtual reality in de strijd tegen ongewenste sexting. Door filmpjes moet duidelijk worden dat niet het máken van sexy foto’s verkeerd is, maar het ongewenst doorsturen.
Anne zit in de klas op de middelbare school. Om haar heen geroezemoes, want de docent is nog niet binnen. Iedereen heeft een telefoon in zijn handen en zit besmuikt te lachen. Dan ineens projecteert iemand een sexy blootfoto van Anne op het digibord. De foto die ze alleen naar één vriendin had gestuurd. De hele klas lacht Anne uit. De appjes stromen binnen: ‘slet’ en ‘hoer’ leest ze.
Voelen Het is een stukje van de acht minuten durende virtual realityfilm #ShameOver, die is gemaakt in opdracht van Bureau Jeugdzorg Limburg, de Koraalgroep en Halt. Wie de VR-bril op heeft, wordt zelf Anne. De virtual reality zorgt ervoor dat dit soort scènes je laten vóelen hoe het is, als de hele klas jou aankijkt en uitlacht. Je voelt je zelf bedrogen door je beste vriendin. Zíj is degene die de foto heeft doorgestuurd naar jouw ex, Rob. En Rob stuurde de foto naar appgroepen. Zíj zijn de schuldigen in deze. Gelukkig heeft Anne nog een andere vriendin, die haar wel steunt. En de mentor gelukkig ook.
Pesterijen Slachtoffers van ongewenste sexting geven vaker aan dat niet zozeer de verspreiding van de foto het ergste is, maar de reacties van de buitenwereld er op. De pesterijen, het uitschelden en de beschuldigingen van vriendinnen en zelfs je eigen ouders. Omstanders geven een slachtoffer het gevoel dat zíj fout is, terwijl de schuld ligt bij degene die de foto zonder toestemming doorstuurt. “Die verspreider blijft onder de radar, wordt niet aangepakt, wordt niet bestraft. Het slachtoffer wel. Die had maar geen sexy foto van zich zelf moeten maken. Dat is dus écht de wereld op zijn kop”, vertelt Marcel Lieskamp, projectleider van #ShameOver.
De drie organisaties proberen met dit project iedereen tussen de 12 en 18 jaar bewust te maken van ongewenste sexting. Er is subsidie van het ministerie van Justitie van 95.000 euro en het is de bedoeling dat er een compleet lespakket komt dat onder andere op alle scholen in Nederland, bij Haltbureaus en jeugdinstellingen gebruikt kan worden.
Boodschap Er zijn twee VR-filmpjes, één waarin de kijker in de huid van Anne kruipt en één waarin de kijker in de positie van Rob zit. Het verhaal van de film is bedacht door jongeren zelf. Afgelopen week werden de filmpjes voor het eerst getest bij diverse groepen jongeren in de Gastenhof (een behandelinstituut voor jongeren met een licht verstandelijke beperking) in Urmond. “Het voelt veel echter dan een Playstation. Dat zijn poppetjes, dit zijn echte mensen”, zegt één van de jongens. Ze hebben de boodschap wel begrepen: “Anne wilde niet dat haar foto werd doorgestuurd, maar dat gebeurde toch. Je weet dus nooit voor 100.000 procent zeker of dat gebeurt”, zegt een andere jongen.
Inleven Ook een groep meiden kon zich goed inleven in de situatie van Anne. Ze vroegen zich wel af wat
er nu uiteindelijk met de daders en slachtoffer gebeurt. Wellicht dat het filmpje met deze informatie nog wordt aangevuld.
Het doorsturen van blootfoto’s van minderjarigen is in elk geval strafbaar. Zo vertelde social mediaspecialist Lei Seuren twee weken geleden op een info avond over sexting in Weert. Het maken, in bezit hebben of doorsturen van een blootfoto van een minderjarig kind, kan vier jaar cel opleveren omdat de wetgever vindt dat het onder kinderporno valt, zei hij.
Taakstraf In de praktijk komt het er vaker op neer dat de jonge ‘doorstuurder’ naar Halt moet voor een taakstraf. “Je kunt wel een aantekening krijgen in je strafdossier. En die heeft gevolgen voor je mogelijke werk of hobby later, als voetbaltrainer of als docent in het onderwijs.” Seuren hield de aanwezige ouders voor, hierover met hun kind te praten. “Een foto waar iemand wordt gepest? Niet doorsturen! Een sexy selfie? Niet doorsturen! De jongeren weten het wel, maar als ze achter een schermpje zitten en maar op één knopje hoeven te drukken, dan doen ze het toch”, vertelt hij.
Spannend Marijke Naezer promoveerde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen op het onderwerp: ‘Hoe gebruiken jongeren sociale media met betrekking tot seksualiteit?’ Ze ontdekte dat jongeren het maken van sexy foto’s en filmpjes leuk en spannend vinden en deze delen met een vriend of vriendin. Ze vertelden Naezer dat het bijvoorbeeld hielp om een positief zelfbeeld te krijgen of om een potentieel vriendje of vriendinnetje aan te trekken. Het waren plezierige ervaringen. Het gaat pas mis, als iemand zo’n sexy selfie zonder toestemming doorstuurt. Naezer pleit er ook voor om bij voorlichting de nadruk te leggen op het voorkómen van plegerschap (‘respecteer elkaars grenzen’) in plaats van het voorkómen van slachtofferschap (‘maak geen sexy foto’s’). Dat laatste is overigens een standpunt dat veel organisaties, zoals de Nationale Politie, innemen.
Bagatelliseren Reacties die het doorsturen van sexy foto’s en filmpjes bagatelliseren of goedpraten, moet je streng veroordelen, adviseert Naezer. Het pesten, bespugen en uitlachen van het slachtoffer is ook uit den boze. Het kan ervoor zorgen dat zo’n meisje of jongen zich terugtrekt in zichzelf, depressief raakt en in het ergste geval zelfmoord pleegt. Terwijl hij of zij niks verkeerd heeft gedaan.
De cijfers over ongewenste sexting De politie Limburg laat de volgende cijfers weten: 2016: 25 meldingen 2017: 63 meldingen 2018: 55 meldingen (tot en met oktober) in Limburg. Het aantal aangiftes per jaar is op de vingers van één hand te tellen. De oorzaak is niet bekend. De politie vermoedt dat schuldgevoel van slachtoffers een grote rol speelt. EenVandaag onderzocht in 2017 (ongewenste) sexting onder hun jongerenpanel van 1400 jongeren tussen de 12 en 24 jaar: – 28 procent heeft naaktfoto’s van zichzelf- 18 procent heeft die ook gedeeld.- 67 procent van de ondervraagde jongeren heeft hierover nooit voorlichting gehad op school.